อาหารภาคอีสาน หรือถ้าพูดถึงภาคอีสานนั้นจะต้องคิดถึงดินแดนแห่งความสนุกสนานรื่นเริง หากบ้านไหนมีงานบุญ ไม่ว่าจะเป็นงานบวช งานแต่ง หรือแม้กระทั่งงานทอดกฐินผ้าป่า ก็มักจะพบเจอกับผู้คนมากหน้าหลายตาที่มาร่วมยินดี พร้อมกับการเลี้ยงสังสรรค์ด้วยเมนูอาหารที่มีรสจัดจ้านไม่เหมือนใคร อาหารภาคอีสานมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว มีรสชาติที่เด่นชัดไม่ว่าจะเผ็ด เปรี้ยว เค็ม หอมกลิ่นเครื่องเทศ โดยเฉพาะข้าวคั่ว และวัตถุดิบพื้นบ้านอย่าง ไข่มดแดง จิ้งหรีด ปูนา กบ อึ่ง
ด้วยพื้นที่ของภาคอีสานเป็นที่ราบสูง มีแม่น้ำหลายสายไหลผ่าน เป็นแหล่งทรัพยากรธรรมชาติชั้นดี แต่บางพื้นที่ก็มีความแห้งแล้ง ทำให้คนอีสานต้องมีการถนอมอาหารเพื่อเก็บไว้กินในหน้าแล้งด้วย เช่น การทำปลาร้า ปลาส้ม ไส้กรอก ฯลฯ เมนูอาหารภาคอีสานมีหลากหลายมาก ส่วนใหญ่จะใช้น้ำปลาร้าแทนความเค็ม และไม่นิยมใส่กะทิ มาดูเมนูอาหารภาคอีสานขึ้นชื่อ ที่ใครกินแล้วก็ต้องติดใจกันค่ะ
10 เมนู อาหารอีสาน แซ่บอย่าบอกใคร
ส้มตำ
เมนูนี้ไม่ใช่แค่คนภาคอีสานและภาคอื่นๆ แต่ชาวต่างชาติทั่วโลกต่างก็ต้องยกนิ้วให้ “ส้มตำ” เมนูอาหารภาคอีสานขึ้นชื่อที่ใครก็รู้จัก จุดเด่นอยู่ที่เส้นมะละกอสดกรอบ นำมาตำกับพริก กระเทียม มะเขือเทศ มะเขือเปราะ เพิ่มความนัวด้วยปลาร้าแท้ๆฉบับอีสาน จะต้องเป็นปลาร้าที่มีกลิ่นแรงนิดนึง เสริมด้วยมะกอก เม็ดกระถิน ปรุงรสให้เปรี้ยวนิดหวานหน่อย
เมนูส้มตำไม่ได้มีเพียงส้มตำปลาร้าอย่างเดียว แต่ยังมีตำไทยที่ไม่ใส่ปลาร้าสำหรับคนภาคอื่นๆ เพราะมีการปรับรสชาติให้กินง่ายขึ้น ตำซั่ว เป็นการตำเส้นมะละกอผสมกับขนมจีน ตำปูปลาร้า ใส่ปูนาเข้าไปด้วยเพิ่มความนัว ตำแตง ตำข้าวโพด ตำทะเล และอื่นๆอีกมากมาย ส้มตำมักจะนิยมกินกับข้าวเหนียวหรือขนมจีน แกล้มด้วยผักสดต่างๆ
ลาบ
มีส้มตำแล้วก็ต้องมีลาบ อาหารภาคอีสานขึ้นชื่ออีกจานที่หอมกลิ่นข้าวคั่วสุดๆ เป็นการนำเนื้อสัตว์ เช่น หมู วัว ไก่และเป็ด มาทำให้สุก แล้วคลุกกับข้าวคั่ว ต้นหอม หอมแดง ใบสะระแหน่ พริกป่น ปรุงรสด้วยมะนาว น้ำปลา น้ำตาลนิดหน่อยพอให้มีน้ำขลุกขลิก
นอกจากลาบสุกแล้วยังมีอีกหนึ่งเมนู นั่นก็คืนลาบเลือด นำเลือดวัวหรือเลือดหมูสดๆมาผสมด้วย มักทานคู่กับข้าวเหนียว แกล้มด้วยถั่วฝักยาวและกะหล่ำปลี
อ่อม
อาหารภาคอีสาน ที่กินตอนร้อนๆแซ่บอย่าบอกใคร แกงอ่อมทำจากน้ำพริกที่โขลกสดๆ มีความหอมจากกระเทียม ตะไคร้ หอมแดงและพริกสด วัตถุดิบเป็นผักสดตามฤดูกาล เช่น ถั่วฝักยาว มะเขือเปราะ เห็ด และเนื้อสัตว์หลากหลายชนิด แกงอ่อมจะไม่ใส่กะทิ น้ำจึงมีความใส แต่ขอบอกเลยว่ารสชาตินั้นจัดจ้านแน่นอน มีกลิ่นที่เป็นเอกลักษณ์ของผักชีลาวและใบแมงลักเหมาะกับการเป็นกับแกล้ม
ก้อย
เนื้อดิบสับ หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ คลุกเคล้ากับเครื่องเทศและผักต่างๆ เช่น หอมแดง ใบมะกรูด ต้นหอม ข้าวคั่ว นิยมนำเนื้อวัว ปลา กุ้ง มาทำเป็นก้อยดิบ แต่ไม่แนะนำเนื้อหมูนะคะ ส่วนผสมจะคล้ายๆกับลาบ กินคู่กับข้าวเหนียวร้อนๆ ผักสดๆ
ไส้กรอกอีสาน/หม่ำ
เอกลักษณ์ของ อาหารภาคอีสาน ก็คือไส้กรอกที่มีความนัว มัน รสชาติออกเปรี้ยวนิดๆ ทำมาจากเนื้อ หนังและมันหมูบด ใส่กับข้าวสวยเพื่อให้เกิดกระบวนการหมัก ปรุงรสด้วยกระเทียม เกลือ พริกไทย แล้วนำไปยัดกับไส้อ่อนที่ล้างสะอาดแล้ว เพื่อให้เป็นแท่งยาวๆ แล้วมัดเป็นข้อๆเพื่อกำหนดขนาดของไส้กรอกอีสาน เช่นเดียวกับหม่ำ เป็นการใช้เนื้อวัวมาปรุงรส รสชาติจะออกเค็มมันกว่า ไม่เปรี้ยว กินเป็นของว่างสุดแซ่บ นิยมกินคู่กับพริกสด ขิงดองและกะหล่ำปลี
แกงหน่อไม้ใบย่านาง
เป็นแกงที่เหมาะสำหรับคนลดน้ำหนัก เพราะไม่ใส่กะทิ อีกทั้งยังอุดมไปด้วยสมุนไพรต่างๆ เน้นผักไม่เน้นเนื้อสัตว์ การนำใบย่านางมาคั้นเพื่อให้ได้สีเขียว เป็นเอกลักษณ์ของการทำอาหารภาคอีสานเลย หน่อไม้ก็หาง่าย เมื่อนำมาแกงกับเครื่องแกงที่มีทั้งพริกขี้หนู หอมแดง และผักตามฤดูกาล เช่น บวบ ฟักทอง ใบแมงลัก ตำลึง ชะอม จะช่วยเพิ่มรสชาติให้กลมกล่อมยิ่งขึ้น
ข้าวจี่
ช่วงหน้าหนาวจะเห็นว่าชาวบ้านมักจะนำข้าวเหนียวมาปั้นเป็นก้อนแบนๆ แล้วนำมาย่าง เป็นการผิงไฟเพื่อคลายหนาวไปด้วย และนั่งกินข้าวจี่ร้อนๆไปด้วย ในปัจจุบันได้มีการปรับข้าวจี่ให้ดูน่ากินมากขึ้น โดยนำไปชุบไข่ผสมเกลือ แล้วนำไปย่าง หากบ้านไหนหุงข้าวเหนียวเยอะๆแล้วกินไม่ทัน การทำข้าวจี่ก็เป็นการถนอมข้าวเหนียว ช่วยเพิ่มรสชาติให้อร่อยยิ่งขึ้นด้วย
ปลาส้ม
ปลาส้มเป็นอาหารภาคอีสานที่ไม่ใช่ปลาแซลมอน แต่คำว่า”ส้ม”ในภาษาอีสานแปลว่าเปรี้ยว การทำปลาส้มก็คือการนำปลามาหมักกับข้าวสุก ปรุงรสด้วยเกลือ พริกไทย เหมือนกับการทำไส้กรอกอีสาน แล้วใส่ถุงมัดให้มิดชิดทิ้งไว้ 2-3 วัน ก็จะได้ปลาส้มที่มีรสเปรี้ยว เค็มนิดๆพร้อมทอด กินกับข้าวสวยหรือข้าวเหนียวร้อนๆ คู่กับกระเทียม หัวหอม ขิงอ่อน พริกแห้ง
หมก
การทำหมกของชาวอีสานมีวิธีที่ใกล้เคียงกับห่อหมกของภาคกลาง เพียงแต่หมกแบบอีสานไม่ใส่กะทิ และใช้เป็นใบแมงลักแทน เนื้อสัตว์ที่ใช้ก็จะมีหลากหลาย เช่น ปลา กบ อึ่ง ไข่ปลา ไข่มดแดง หรือจะใช้หน่อไม้ เห็ด ปลีกล้วยก็ได้
แจ่วบอง
จะสังเกตได้ว่า หมูย่างของอีสานมักจะกินคู่กับแจ่วบอง หรือแจ่วปลาร้า เครื่องจิ้มที่ต้องมีติดบ้านไว้เลย ทำมาจากปลาร้า พริกขี้หนู พริกกะเหรี่ยง กระเทียม หอมแดง ใบมะกรูดหั่นฝอย ปรุงรสด้วยน้ำมะขามเปียกหรือมะนาว มีทั้งแบบปลาร้าดิบและปลาร้าผัด
ด้วยสีสันของอาหารภาคอีสาน รสชาติจัดจ้าน กลิ่นปลาร้านัวตีขึ้นจมูก ทำให้ใครเห็นก็จะต้องน้ำลายสอ อาหารอีสานเหมาะกับการกินกันเป็นกลุ่ม จะช่วยเพิ่มอรรถรสในการกินได้ดีเลยทีเดียว
อ่านบทความต่อ อาหารไทยภาคอีสาน
เครดิตภาพจาก canva.com
